ความสำคัญทางประวัติศาสตร์    กรุงศรีอยุธยาตั้งอยู่บนที่ราบลุ่มภาคกลางของประเทศไทย ซึ่งเป็นจุดบรรจบของแม่น้ำสายสำคัญ 3 สาย ได้แก่ แม่น้ำเจ้าพระยา แม่น้ำป่าสัก และแม่น้ำลพบุรี ส่งผลให้มีความอุดมสมบูรณ์ทางการเกษตรกรรมอันเป็นฐานการตั้งถิ่นฐานของมนุษย์

นอกจากนี้ยังเป็นชุมทางสื่อสารที่อำนวยความสะดวกทางการค้าทั้งภายในและภายนอก ทำให้อยุธยาเติบโตขึ้นเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและการค้าที่สำคัญของเอเชียในช่วงพุทธศตวรรษที่ 20 – 23   

บริเวณรอบเมืองอยุธยาปรากฏร่องรอยการดำรงชีวิตก่อนการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ดังเห็นได้จากหลักฐานในพระราชพงศาวดารที่กล่าวถึงการก่อสร้างพระเจ้าพนัญเชิง พระปูนปั้นขนาดใหญ่ พ.ศ. 2410 แสดงให้เห็นว่าชุมชนในบริเวณนี้มีขนาดใหญ่และมีเสถียรภาพทางเศรษฐกิจในขณะนั้น กล่าวคือ พร้อมด้วยกำลังคนและทรัพย์สินในการสร้างองค์พระใหญ่  

จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) สถาปนากรุงศรีอยุธยาเป็นศูนย์กลางการปกครองใน พ.ศ. 2436 ทรงรวบรวมเมืองที่เป็นญาติเกี่ยวข้องกัน เช่น ลพบุรี สุพรรณบุรี เป็นต้น หลังจากนั้นกรุงศรีอยุธยาก็เจริญรุ่งเรืองตามลำดับ ขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้างขวางและคงอยู่ยาวนานประมาณ 417 ปี

มีกษัตริย์ 34 พระองค์จาก 5 ราชวงศ์ปกครอง ซึ่งพระเจ้าเอกทัสเป็นกษัตริย์องค์สุดท้ายก่อนสิ้นสุดกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 2310 ส่งผลให้ภาคกลางของประเทศไทยถูกย้ายไปยังกรุงธนบุรีและกรุงเทพฯ จนถึงปัจจุบัน  

ลักษณะทางกายภาพของเมืองโบราณพระนครศรีอยุธยา   

        ใจกลางกรุงศรีอยุธยาเป็นส่วนหนึ่งของเกาะที่มีแม่น้ำสามสายที่ล้อมรอบ เกาะเหล่านี้และล้อมรอบด้วยกำแพงอีกชั้นหนึ่ง การก่อสร้างเมืองครั้งแรกในรัชสมัยพระเจ้าอู่ทอง กำแพงดินสร้างด้วยดินและพัฒนาเป็นกำแพงอิฐในสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ กำแพงนี้มีความยาวประมาณ 12.5 กิโลเมตร หนา 5 เมตร สูง 6 เมตร ประกอบด้วยประตู 99 บาน ซึ่งเป็นป้อมปืน 16 ป้อม รอบเมือง 18 บาน

บานเปลือย 16 บาน และประตูน้ำ 20 บาน    อยุธยาได้รับการออกแบบให้เป็นเมืองน้ำที่มีผังเมืองที่สมบูรณ์และสวยงามซึ่งเกิดจากความรู้จากธรรมชาติอย่างเข้มข้น นอกจากแม่น้ำทั้งสามสายยังนำความอุดมสมบูรณ์มาสู่กรุงศรีอยุธยาแล้ว เมื่อถึงฤดูฝนปริมาณน้ำก็จะมากและล้นหลาม 

ดังนั้นการก่อสร้างเมืองของชาวอยุธยาจึงเป็นการรักษาแม่น้ำสายเดิมและขุดคลองเพิ่มเติมโดยเฉพาะทางเหนือลงใต้เป็นเส้นตรงและเชื่อมต่อกับแม่น้ำสายเดิมทำให้น้ำระบายออกจากตัวเมืองได้ง่าย  อีกทั้งยังส่งผลให้มีแม่น้ำและคลองหลายสายในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาเชื่อมโยงกันทั้งในและนอกเมือง

นอกจากนี้แนวคลองต่างๆ เหล่านี้ยังถูกแบ่งออกเป็นเกาะเล็กๆ มากมาย เพื่อเป็นพื้นที่วัด พระราชวัง และที่พักอาศัย   นอกจากนี้ยังมีถนนที่ขนานกับแนวคลอง มักสร้างจากดินและอิฐ สะพานคลองมีมากมายประมาณ 30 สะพาน เช่น สะพานไม้ สะพานศิลาแลง สะพานโซ่ และสะพานชัก สำหรับพื้นที่นอกเมืองจะเป็นพื้นที่ตอนล่างที่ใช้ทำการเกษตร โดยมีแม่น้ำและลำคลองไหลผ่าน ทั้งสองฝั่งแม่น้ำนี้เป็นที่อยู่อาศัยของชาวอยุธยาซึ่งสร้างบ้านเป็นกลุ่มสลับกับวัด

 

สนับสนุนโดย  ทางเข้ายูฟ่าสล็อต